آیت الله محمدرضا مهدوی کنی در 14 مرداد 1310 در روستای کن – که در حال حاضر بخشی از شهر تهران است- به دنیا آمد.
تحصیلات و اساتید

ایشان پس از طی دوره دبستان در کن، وارد مدرسه علمیه لرزاده در تهران شد و از محضر مرحوم آیت الله برهان بهره های علمی و اخلاقی فراوان برد.

وی در سال 1327 درسن 17 سالگی برای ادامه تحصیل به قم مهاجرت نمود و تا سال 1340 در محضر استادان مبرز آن زمان همچون حضرات آیات مشکینی، حاج شیخ عبدالجواد سده ای(جبل عاملی)، شهید صدوقی، سلطانی، مجاهدی، رفیعی قزوینی، شعرانی، علامه طباطبایی، آیه الله العظمی بروجردی، امام خمینی، آیه الله العظمی گلپایگانی و... رضوان الله تعالی علیهم دروس عالی فقه، اصول فقه، تفسیر، حکمت، کلام و دروس خارج فقه و اصول را تلمذ کرد.

پس از بازگشت به تهران در سال 1340، در مدرسه مروی به تدریس علوم حوزوی مشغول شدند و از سال 1342 امامت جماعت مسجد جدید التاسیس جلیلی در میدان فردوسی را پذیرفتد.

این مسجد پایگاه مناسبی برای فعالیت های اجتماعی و سیاسی ایشان شد. مبارزات معظم له علیه حکومت طاغوت، باعث دستگیری های متعدد، تبعید، شکنجه و زندانی شدن ایشان گردید. ایشان آخرین عالمی است که در روزهای نزدیک پیروزی انقلاب اسلامی برای چندمین بار دستگیر و در آستانه پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی آزاد شدند.

آیت الله مهدوی کنی، پس از پیروزی انقلاب، از طرف حضرت امام خمینی قدس سره الشریف عهده دار مسؤولیت های متعددی در تاسیس نظام نوپای اسلامی شدند. وی دارای یک فرزند پسر و دو فرزند دختر هستند که همگی به تدریس در دانشگاه اشتغال دارند.
سوابق مبارزاتی

آیت الله مهدوی کنی با ورود به حوزه علمیه و آشنایی با دیدگاه های حضرت امام خمینی(ره) و مشاهده ظلم و ستمی که در حق اسلام، علما و مردم می شود، روش سیاسی حضرت امام خمینی(ره) را به عنوان شیوه ای که می تواند باعث احیای تشیع گردد، برگزیدند. اولین دستگیری ایشان در سن 18 سالگی (1328 شمسی) در اردستان بود که به شکنجه، تبعید و زندانی شدن ایشان و بعضی از طلاب و مبلّغان همراه منجر شد. با رسیدن این خبر به قم، مرحوم آیت الله العظمی بروجردی به نخست وزیر وقت(اقبال) اعتراض نموده و عنوان کردند که چرا فرزندان مرا زده اید و دستگیر کرده اید.
فعالیت در حوزه علمیه

وی، در داخل حوزه علمیه فعالیت سیاسی خود را شروع کردند. از جمله فعالیت های مهم ایشان:
1. مجمع سیاسی

عضویت در مجمعی سیاسی بود که افرادی چون آیات و حجج اسلام سعادت پرور(پهلوانی)، محمدی گیلانی، محفوظی، خادمی اصفهانی، شمس، سمندری، جنیدی، حاج شیخ عباس ورامینی و... در آن حضور داشتند. بخشی از فعالیت های این مجمع صرف تحلیل فضای سیاسی کشور می شد. همچنین اعضای این مجمع سعی می کردند با خرید کتب کمونیست ها و ماتریالیست ها، پس از مطالعه و مباحثه در برابر آنها پاسخ تهیه کنند و در جریانات سیاسی وقت حضور داشته باشند.
2. جامعه روحانیت مبارز

از دیگر برنامه های آقای مهدوی کنی، فعالیت در مجامع علمی و سیاسی با حضور برخی دوستانشان مانند حضرات آیات شهید مطهری، شهید بهشتی، موسوی اردبیلی و... بوده است. در این جلسات مباحثی مانند اقتصاد اسلامی و حکومت اسلامی مورد بحث و بررسی بوده است که در نهایت منجر به تاسیس هسته هایی مثل جامعه روحانیت مبارز تهران و تهیه اساسنامه مبارزاتی و دینی برای آن شد.
3. فعالیت فرهنگی، سیاسی

فعالیت های آیت الله مهدوی کنی در مسجد جلیلی، جنبه های مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی داشته است. اصرار معظم له بر طرح دیدگاه های حضرت امام(ره) و فعالیت های سیاسی ایشان منجر شد که پس از چندین بار دستگیری و بازداشت کوتاه مدت، هجوم به منزل و ایجاد محدودیت برای سخنرانی، منبر و تدریس، نهایتاً در رمضان سال 1353 شمسی ایشان بازداشت و به بوکان تبعید شوند.

وی پس از روشن شدن نقش ایشان در پرونده دیگری که از پرونده عمومی طرفداری از حضرت امام(ره) سنگین تر بود، از بوکان به مهاباد و سپس به تهران اعزام می شوند و در کمیته مشترک ضد خرابکاری و ساواک مورد بازجویی و شکنجه های جسمی و روحی قرار می گیرند. بخشی از اتهاماتی که ساواک به ایشان وارد نمود، ارتباط با مبارزان ضد رژیم شاه و کمک مالی به خانواده زندانیان بود. معظم له به چهار سال زندان محکوم می شوند که پس از دو سال و همراه با فضای سیاسی سال 55 به همراه برخی دیگر از زندانیان سیاسی آزاد می شوند.

مبارزات آیت الله مهدوی کنی علیه حکومت طاغوت تا پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی زیر نظر حضرت امام(ره) ادامه می یابد.

کتاب خاطرات رییس دانشگاه امام صادق بیانگر نکات بسیار ارزشمندی از آن دوران و یاران زندانی مانند حضرات آیات طالقانی، هاشمی رفسنجانی، انواری و ده ها تن از مبارزان روحانی، دانشگاهی و افراد سایر اصناف است.
تالیفات

بخشی از آثار علمی و تالیفات حضرت آیت الله مهدوی کنی به قرار ذیل است:
تدریس و فعالیت علمی
سمت های اجرایی

آیت الله مهدوی کنی پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی سمت های مختلفی را عهده دار بوده اند که از جمله آنها می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
مسؤولیت ها

۱.

عضویت در حلقه اولیه شورای انقلاب از طرف حضرت امام خمینی(ره) (اولین سمت ایشان که در زمان حضور حضرت امام(ره) در پاریس به ایشان سپرده شد. حلقه اولیه شورای انقلاب شامل حضرات شهید مطهری، شهید بهشتی، شهید باهنر رحمهم الله و حضرات خامنه ای، هاشمی رفسنجانی، موسوی اردبیلی و مهدوی کنی بود. به تدریج اعضای دیگر روحانی و دانشگاهی با تصویب جمع به آنان اضافه گردید.)
۲. عضویت در کمیته استقبال از حضرت امام خمینی(ره(
۳. سرپرستی کمیته انقلاب اسلامی(به عنوان اولین نهاد انقلابی مسلح برای حفظ انقلاب به پیشنهاد شهید مطهری(ره) و دستور حضرت امام خمینی(ره(
۴. عضویت به عنوان فقیه در شورای نگهبان قانون اساسی(دو مرتبه(
۵. نمایندگی حضرت امام خمینی (ره) در هیات حل اختلاف مسؤولان نظام و چندین ماموریت مشابه در حوادث مهم دوران انقلاب
۶. وزارت کشور در کابینه شهید رجایی و شهید باهنر
۷. نخست وزیری پس از شهادت شهیدان رجایی و باهنر
۸. عضویت در ستاد انقلاب فرهنگی به حکم حضرت امام خمینی(ره(
۹.

عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی به حکم حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری
۱۰. مسؤولیت ستاد کمک رسانی به مردم مناطق بمباران شده
۱۱.

عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی
۱۲. ریاست مرکز رسیدگی به امور مساجد
۱۳. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
۱۴.

مؤسس و دبیر کل جامعه روحانیت مبارز
۱۵. ریاست دانشگاه امام صادق علیه السلام
۱۶. تولیت حوزه علمیه مروی به همراه موقوفات وابسته، به حکم حضرت امام خمینی(ره)
۱۷. عضو مجلس خبرگان رهبری
۱۸. ریاست مجلس خبرگان.

عروج ملکوتی

سرانجام مرحوم آیت الله شیح محمدرضا مهدوی کنی، در روز چهاردهم خردادماه 1393 پس از شرکت در مراسم ارتحال حضرت امام خمینی(ره) دچار عارضه قلبی و به بیمارستان منتقل شد و پس چند ماه بستری و بیماری، به دیار حق شتافت.